Μπορός , σημερινό Νεοχώρι

Ο Μπορός, σημερινό Νεοχώρι, βρίσκεται 15 χιλιόμετρα Β.Δ. του Πλωμαρίου. Είναι χτισμένος σε απότομη καταπράσινη πλαγιά από ελιές και περιβόλια με πολλά νερά που αναβλύζουν απ’ τα κατώγια και τις αυλές των σπιτιών.
Το 1650 εγκαταστάθηκαν στις περιοχές Τριψύχη, Καλιαμά, Άϊ Γιάννη κτλ.. κάτοικοι της Μέρηνας και στη συνέχεια συσπειρώθηκαν γύρω απ’ τη πηγή του «πλάτανου» και σιγά -σιγά έχτισαν το χωριό Μπορό. Γραπτές πληροφορίες του 1785αναφέρονται στην ύπαρξη ελαιόμυλου που ανήκε στην εκκλησία του χωριού.
Η ονομασία Μπορός, προέρχεται απ’ τα πολλά νερά και επεκράτησε ως το 1926. Στη συνέχεια μετονομάσθηκε σε Βορός και το 1957 σε Νεοχώρι.
Τα σπίτια, πετρόχτιστα και με κεραμοσκεπή, κείτονται αγκαλιασμένα σε απότομη βουνοπλαγιά. Κάτω απ’ το χωριό περνά ο ποταμός Καλιαμάς ή Πριόνας που καταλήγει στη Δρότα.
Οι συνθήκες της εποχής ανάγκασαν τους Μποριανούς να ασχοληθούν με όλα σχεδόν τα παραδοσιακά επαγγέλματα (κτίστες, μαραγκοί, αγωγιάτες, μανάβηδες, μπαρμπέρηδες, παπουτσήδες, καφετζίδες κ.λ.). Το καφενείο ήταν τόπος συνάντησης ψυχαγωγίας και ποικίλων κοινωνικών εκδηλώσεων (γάμοι, γλέντια, κ.α.).
Σήμα κατατεθέν για το Μπορό ήταν ο πλάτανος, ψηλός σαν κυπαρίσσι με χοντρό κορμό και πυκνά φύλλα. Σωστός γίγαντας. Σκέπασε τα σπίτια που ήταν γύρω του. Απ’ όπου και να έβλεπες το χωριό ο πλάτανος κυριαρχούσε. Το 1981-82 τσιμεντόστρωσαν το χώρο γύρω απ’ το πλάτανο και του έκοψαν την ανάσα. Σιγά – σιγά μαράζωσε, ξεράθηκε και τον κόψανε. Χάθηκε το στολίδι του χωριού.
Το θρησκευτικό τους συναίσθημα υπήρξε έντονο. Η Αγία Αικατερίνη, τρίκλιτη βασιλική, χτίστηκε το 1841 στη θέση παλιακκλησιά. Το 1846 προστέθηκε ο νάρθηκας και ο γυναικωνίτης. Το 2001 γκρεμίστηκε η παλιά εκκλησία και στη θέση της οικοδομήθηκε μικρότερη εκκλησία. Στο προαύλιο χώρο της Αγίας Αικατερίνης, είναι και το νεκροταφείο του χωριού, παλιό και νέο καθώς και το οστεοφυλάκιο.
Στη «καρυδιά» είναι χτισμένος ο ναός των Αγίων Κων/νου και Ελένης. Χτίσθηκε το 1951 στη θέση του παλιού σχολείου «αρρένων» που λειτουργούσε από το 1909. Είναι τρίκλιτη βασιλική και είναι η κεντρική εκκλησία του χωριού μας.
Έξω απ’ το χωριό, χωμένο κυριολεκτικά μέσα στις ελιές, βρίσκεται το Δημοτικό μας σχολείο. Χτίσθηκε το 1931, μεγάλο με μνημειακή είσοδο που φέρει αέτωμα, παραστάσεις, επίκρανα από ανοιχτόχρωμη και καφετιά πέτρα. Είναι μονοθέσιο με λίγα παιδιά. Όταν φτιάχνανε το Σχολείο, «βρέθηκαν παλιά κρηπιδώματα, οστά, κεραμίδια και σπασμένα πιθάρια. Στη θέση εκείνη ανευρίσκονται και άλλα λείψανα οικισμού» (Αξιώτης- Μουτζούρης).
Ο πληθυσμός έφτασε και τις εξακόσιες ψυχές, αλλά η μετανάστευση στο Εξωτερικό, κυρίως Αυστραλία, αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα, έφερε λίγο-λίγο την ερήμωση.

Δημήτρης Κοφτερός

www.mporos.gr