Ο Αγιασώτης καρνάβαλος

Ο Αγιασώτης καρνάβαλος γελοιοποιεί τα πάντα. Και το πιο τραγικό, το πιο μακάβριο γεγονός θα το διακωμωδήσει. Τίποτα δεν του προκαλεί απέχθεια. Ούτε κι αυτός ακόμα ο θάνατος! Έτσι κι αλλιώς, η εξέλιξη συντελείται μέσα από διαλεκτικές αντιθέσεις. Η ζωή καταλήγει στο θάνατο, απ’ τον οποίο ξεπηδά νέα ζωή, που ξαναπεθαίνει και ξαναγεννιέται μες στην ατέρμονη αιωνιότητα. Ο θάνατος διαγράφει το παλιό και φθαρμένο, δίνοντας τη δυνατότητα να γεννηθεί το καινούριο, το ανανεωμένο. Αλλά ο καρνάβαλος συλλαμβάνει τη βαθύτερη ουσία του βιολογικού αυτού φαινομένου και την εκφράζει ενσωματώνοντας στο δρώμενο την ανάσταση του νεκρού! Δεν αρκείται να παρωδήσει το εκκλησιαστικό τυπικό της κηδείας. Αντικαθιστά την ταφή με την ανάσταση! Αριστούργημα!

Σε διάφορα λαϊκά δρώμενα (Καλόγερος Θράκης, Μωμόγεροι Πόντου κ.ά.) επιβιώνει η βασική ιδέα των πανάρχαιων λατρευτικών τελετών: η με μαγικό – αναλογικό τρόπο εξασφάλιση της ευετηρίας (καλοχρονιάς, καλοσοδειάς), που με τη σειρά της διασφάλιζε την επιβίωση της κλειστής αγροτικής κοινότητας. Κεντρικό θέμα αυτών των δρώμενων, των πιο σημαντικών τουλάχιστον, ήταν το ζευγάρι θάνατος – ανάσταση. Ανασταίνοντας τον πεθαμένο ήρωα πίστευαν ότι θα επενεργήσουν ανάλογα και στη φύση, έτσι ώστε αυτή από το μαρασμό του χειμώνα να αναγεννηθεί την άνοιξη και να τους θρέψει… Η κεντρική αυτή ιδέα βρίσκει την έκφρασή της στην καρναβαλική κηδεία.

Σκεφτήκατε τι θα γινόταν αν είμαστε αθάνατοι; Αν ζούσαμε αιώνια, ίδιοι κι απαράλλαχτοι, πώς θα ανανεωνόταν η ζωή; Αν αυτό που κάποτε πάλιωνε δεν εξαφανιζόταν, πώς θα ’παιρνε τη θέση του το καινούριο; Και μέσα στον ίδιο εγκέφαλο, όπου θα ανακυκλώνονταν οι ίδιες και οι ίδιες ιδέες, πώς θα γεννιόταν μια νέα αντίληψη, που θα οδηγούσε σε μια επιστημονική ανακάλυψη, σε μια κοινωνική αλλαγή; Όλα θα ήταν στάσιμα μέσα στη ροή του χρόνου, νεκρά μες στην «αθανασία» τους!

Είναι εύκολο να υποδυθεί ένας καρνάβαλος το ρόλο του γαμπρού, της νύφης, της συμπεθέρας, του κουμπάρου, του μαιευτήρα ή του νεογέννητου, του νονού, του παπά… Πόσο τρομερά δύσκολο, όμως, είναι να υποδυθεί το ρόλο του νεκρού!
Η κηδεία είναι απ’ τα σπουδαιότερα δρώμενα όλης της καρναβαλικής μας ιστορίας. Γιατί, πέραν του συμβολισμού της, δίνει τη δύναμη στον ήρωα να ξεπεράσει τον τρόμο του θανάτου, να συντρίψει κοινωνικά και θρησκευτικά ταμπού, να απελευθερωθεί απ’ τα πνευματικά δεσμά και τα φοβικά σύνδρομα που επιβάλλουν οι θρησκευτικές αντιλήψεις.

Και την υπέρβαση αυτή την έκανε μόνον ο αείμνηστος Στρατής Αϊβαλιώτης. O οποίος δεν έκανε καμιά διάκριση στο ρόλο που θα υποδυόταν, ούτε

έβαζε περιορισμούς σ’ αυτά που έπρεπε να πει ή στον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να μασκαρευτεί. Έγινε κουρσάρος, αστροναύτης, φακίρης, Διογένης μέσα στο κιούπι, Καζαμίας (αυτά που ξεστόμισε εναντίον της Χούντας έγιναν αιτία να απολυθεί από τη δουλειά του), γεωτρυπανιστής, γύφτισσα, γυναίκα της γειτονιάς, νεκρός, νύφη, Ναστραντίν Χότζας, Αγιατολάχ Χομεϊνί, Βούδας (βουτηγμένος ολόκληρος σε ασημί μίνιο)… Τι δεν έγινε αυτός ο άνθρωπος! Και τι δεν ήθελε να γίνει ακόμα, αν τον άφηναν… Παιδί του σωλήνα, Ιησούς Εσταυρωμένος, ακόμα και να πετάξει από τον πλάτανο του Κήπου της Παναγιάς (Να πιτάξου, γη Φασούλα, μες σι νάυλουν σακούλα)!

Γι’ αυτό η Φασούλα είναι ο κορυφαίος καρνάβαλος όλων των εποχών, όχι με βάση τα κριτήρια των φωνητικών και υποκριτικών του προσόντων ή της διάρκειας της καρναβαλικής του θητείας, αλλά από την άποψη ότι συνέθλιψε τα τείχη της συμβατικότητας και ενσάρκωσε συνειδητά, όσο κανένας άλλος, το αντισυμβατικό υποκείμενο της καρναβαλικής επανάστασης…

πηγή : Του τσιντρίδ